رادیوتراپی بکارگیری پرتوهای یونیزان ( ایکس ، گاما ، الکترون و …) با هدف از بین بردن سلولهای بدخیم و جلوگيری از انتشار آنها و در برخی موارد برای درمان توده های خوش خیم ، با کمترین آسیب رسانی به بافتهای سالم اطراف تومور می باشد. این روش درمانی ممکن است برای درمان بیماری شما به تنهایی و به عنوان درمان اصلی يا جهت تكميل ساير روشهای درمانی قبل از عمل جراحی ( برای کاهش حجم تومور) ، بعد از جراحی ( برای پاکسازی ناحیه و حاشیه جراحی و یا از بین بردن بقایای تومور) بکار رود. علاوه بر این پرتودرمانی می تواند همزمان ، قبل و یا بعد از شیمی درمانی نیز بعنوان درمان اصلی يا مكمل برای شما توصیه گردد.
رادیوتراپی می تواند به صورت خارجی ( وقتی دستگاهی خارج از بدن ، پرتو را به سلول های سرطانی می تاباند ) یا داخلی ( وقتی منبع پرتو داخل بدن یا در مجاورت سلول های سرطانی قرار می گیرد ) باشد. گاهی بعضی از بیماران هر دو نوع پرتودرمانی را دریافت می کنند.
پزشک متخصص رادیوتراپی انکولوژی پس از معاینات بالینی و بررسی شرح حال و نتایج بررسی های تشخیصی لازم ، برای شما پرتو درمانی را در صورت صلاحدید تجویز می نماید. تشخیص لزوم پرتو درمانی ، زمان ، نحوه و میزان پرتودهی در حیطه تخصص پزشک متخصص رادیوتراپی انکولوژی می باشد.
بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان به رادیوتراپی نیاز پیدا خواهند کرد. در واقع، بیش از نصفی از افراد مبتلا به سرطان تحت درمان رادیوتراپی قرار می گیرند. گاهی رادیوتراپی تنها روش درمانی است که بیماران به آن نیاز دارند.
وقتی پرتو در دوزهای بالا داده می شود، رشد سلول های سرطانی را متوقف می کند یا آن ها را از بین می برد. رادیوتراپی به منظور یکی از اهداف زیر انجام می شود:
درمان سرطان: پرتودرمانی می تواند به منظور معالجه، توقف یا کاهش رشد سلول های سرطانی استفاده شود
کاهش علائم : وقتی معالجه بیماری امکان پذیر نیست، می توان از رادیوتراپی برای کوچک کردن تومور و تسکین علایم ناشی از تومور استفاده کرد
پرتو به محض تابش سلول های سرطانی را از بین نمی برد. سلول ها بعد از گذشتن چند روز تا چند هفته از درمان شروع به مردن می کنند. بعداز آن روند مرگ سلول های سرطانی چند هفته تا چند ماه بعد از اتمام رادیوتراپی هم چنان ادامه دارد.
پرتو نه تنها سلول های سرطانی را از بین می برد یا رشد آنها را کند می کند بلکه بر سلول های سالم هم تأثیر می گذارد. تقریباً سلول های سالم بعد از اتمام درمان بازسازی می شوند. ولی گاهی افراد دچار عوارضی می شود که حاد است یا با گذر زمان بهبود نمی یابد. پزشکان سعی می کنند سلول های سالم را در حین درمان با روش های زیر حفظ کنند :
استفاده از کمترین دوز ممکن : دوز رادیوتراپی به گونه ای تنظیم می شود که آن قدر بالا باشد که سلول های سرطانی را از بین ببرد و آن قدر کم باشد تا آسیب به سلول های سالم به حداقل برسد
تقسیم بندی درمان در طول زمان : بیمار برای چند هفته روزی یکبار یا دو بار در روز با دوز کمتر رادیوتراپی می شود. تقسیم بندی دوز رادیوتراپی به سلول های سالم اجازه می دهد در حالی که سلول های سرطانی از بین می روند، خود را بازسازی کنند
در برخی از مناطق درمانی لازم است جهت بی حرکت سازی بیمار در حین پرتودرمانی و دقت و صحت اجرای پرتودرمانی، قالب ها یا وسایلی ساخته شود که وضعیت بیمار را در طول جلسات پرتودرمانی ثابت و قابل تکرار نماید. در ن حرکت و شل بخوابید.